article/header_images/1f0ed4b3adc14c8c92cd162650fdcc2e.jpgarticle/featured_images/47245e3e2e1746a4bb82160c53cbae1d.jpg

ZKS’DE PROF. DR. ÖMER TÜRKER 3 ŞUBAT'TA “İSLÂM DÜŞÜNCE GELENEĞİNDE AHLAKÎ TEFEKKÜRÜN KAYNAKLARI” SEMİNERİNİ GERÇEKLEŞTİRDİ

04 Şubat 2022
youtube-icon

Zeytinburnu Kültür Sanat’ta düzenlenen “İslâm Düşünce Geleneğinde Ahlakî Tefekkürün Kaynakları” seminerinin 3 Şubat'ta gerçekleşen oturumunda Prof. Dr. Ömer Türker “Niyet: İrade ve Gaye” konusunu anlattı.

Prof. Dr. Ömer Türker, niyet ve irade arasındaki ilişkiyi açıkladı. "Fakihler, sufiler ve kelamcıların yaptığı tahlillerde niyet kelimesine teveccüh, meyil, irade, azim ve kalbin bir hususta karar kılması gibi anlamlar verilir. Buradan niyete verilen değişik anlamların esas itibarıyla iradenin farklı hallerine tekabül ettiği anlaşılır. Temelde üç irade teorisi ileri sürülür: Bilgi teorisi, meyil teorisi ve sıfat teorisi. Bilgi ve meyil teorileri, Mu'tezile kelamcıları tarafından ileri sürülmüşken sıfat teorisi Ehl'i Sünnet kelamcılarının görüşüdür. Bilgi olduğunu iddia edenlere göre irade, bir şeyin faydalı yahut zararlı olduğu inancı ve zannıdır. Bu zan veya inanç meydana geldiğinde kudret sahibi kişi nezdinde, şıklardan biri diğerine baskın gelir. Kudret ise baskın gelen tarafa tesir ederek, fiili meydana getirir. Niyetin, iradenin bir parçası haline getirilmesi ancak iradeyi bilgi kapsamında değerlendirdiğimizde mümkündür. Niyet, en azından bazı yönleriyle insan iradesinde olan bilişsel hallerden sayılır."

Türker, irade kavramının karşılık geldiği anlamlar üzerinde durdu. "Niyet irade anlamında kullanıldığı gibi iradenin de biri özel diğeri genel olmak üzere iki temel anlamı vardır. Özel anlamıyla irade bilhassa sıfat teorisini benimseyen kelamcılara göre eylemin iki tarafından birini diğerine tercih eden sıfattır. Genel anlamıyla irade ise fiili önceler ve fiille ilişkisi her türlü zihni duruma işaret eder. Bu anlamıyla irade ise insani öznenin fiile ilişkin inanç veya zannını, meylini, azmini ve kararlılığına karşılık gelir. Niyet kelimesi genel olarak yönelişi ifade ettiğinden, niyetin iradenin bir seviyesine tekabül ettiği belirtilir."

İrade, Gaye ve Niyet Arasındaki İlişki

İslam filozofları ve felsefe geleneğindeki  irade ve gaye arasındaki ilişki hakkında Türker şunları kaydetti. "İslam filozofları, aklın; varlıktaki sürekliliğini açıklamak için cismani varlıktaki hareket ve değişiminin Tanrı dışındaki her şeyin gayesi olduğunu düşünmüşlerdir. Onlara göre her şey, bir gayeye sahiptir ve ona ulaşmak için çaba sarf eder. Bu dünyada madenlerden insanlara yükselen hiyerarşide her bir nesnenin kendi sureti tarafından içerilen bir gayesi vardır.  Özellikle insanlar sadece iradeli hareket etmekle kalmazlar. Aynı zamanda hayvanlardan farklı olarak türünün formundaki gaye ile bir ferdin gerçekleştirmeyi amaçladığı tümel ve tikel gayeler örtüşmeyebilir. Hatta formda içerilen gayenin tahakkukunu engelleyen gayelere yönelmesi de mümkündür. Zira insan, diğer tüm canlılardan farklı olarak akıl ve şehvet çatışmasına konu olur. Felsefe geleneği, ister bilinçli ister bilinçsiz olsun gerçekte bütün nesnelerin gayeli olduğunu ve daimi bir yöneliş halinde bulunduğunu düşünür. Bu bağlamda gayelilik, varlıkta değişim ve oluşun açıklandığı temel ilkeye tekabül eder. İnsanın bütün eylemleri de gayelilik ilkesine bağlı kalınarak değerlendirilir. İnsan söz konusu olduğunda, dini düşünce geleneğindeki niyet kavramının yerini, felsefe geleneğinde gaye kavramı alır. Gaye kavramı, Tanrı dışındaki bütün varlıklarla ilgili olmasına ve insan fiillerine ilişkin tahlili diğer disiplinlere bağlamasına rağmen; niyet kavramı, esas itibarıyla insan fiilleriyle ilişkilidir. Bu açıdan gayenin yerine niyetin ikame edilmesi makul görülmez."

Türker, İslam filozofları ve felsefe geleneğindeki niyet algısı için şu cümleleri serdetti. "İslam düşünce geleneğinde niyet kavramı; özel anlamıyla belirli bir eyleme yönelişi, genel anlamıyla da insanın bilincine açık veya kapalı daimi bir yöneliş halinde olmayı ifade eder. Özel anlamıyla niyet, iradenin bir türü olarak değerlendirilir. Genel anlamıyla niyet ise iradenin bütün aşamalarıyla ilişkilidir. İnsanın belirli bir durumla ilgili cüzi iradesi ile bu cüzi iradelerden hem etkilenen hem de onları yönetebilen külli iradesi aynıyla cüzi ve külli niyet ayrımına yansımıştır. Sufiler, iradeyi bütünüyle Allah'ın külli iradesine bırakma anlamında bir tür iradesizlik halinden söz etmişlerdir. Felsefe geleneğinde niyet kavramı yerine gaye kavramı kullanılır. Bunun en önemli nedeni, filozofların ister insan iradesinden bağımsız meydana gelsin isterse insan iradesiyle meydana gelsin, bütün nesne ve olguların nedenler teorisine göre kavranabileceğini düşünmeleridir. Filozoflar, hakiki bilginin, aksi alınması imkansız bir yakin sağlayan illetler bilgisi olduğu söylerler. Diğer bir deyişle bir şeyi bilmek, nedenlerini bilmek demektir."

İslâm Düşünce Geleneğinde Ahlakî Tefekkürün Kaynakları - Şubat 2022

Etkinlikleri Pdf Olarak İndir

Seçmiş olduğunuz ay ile ilgili tüm etkinlikleri katalogdan görebilirsiniz

Aralık 2024 Ayı
Broşürü

Hemen İndir

Sıralama Seçenekleri

2024 - 2025 Kültür Ve Sanat Kursları

Zeytinburnun'nda Ramazan 2024

Karne Festivali 2024

Kültür Sanat Kursları 2023 - 2024

3. ON5SIFIR7 FİLM HAFTASI

Mayıs - Haziran 2023

Zeytinburnun'nda Ramazan 2023

Kültür Sanat Kursları 2022-2023

Kültür Sanat Kursları 2021-2022

Mayıs - Haziran 2022

Mayıs - Haziran 2021

Kültür Sanat Kursları 2020-2021

Kültür Sanat Kursları 2019-2020

Kültür Sanat Kursları 2018-2019

Kültür Sanat Kursları 2017-2018

Kültür Sanat Kursları 2016-2017

Kültür Sanat Kursları 2015-2016

Kültür Sanat Kursları 2014-2015

Toprakla Şiir Yazmak

Mevlana’nın Aşk Çağrısı

Sıralama Seçenekleri

“VAVEYLA” Turgay Sarı Resim Sergisi

ELİSA ZONARO'NUN İSTANBUL'U

“O AĞAÇ” Mehmed Özçay Fotoğraf Sergisi

İnsanlığın Evrensel Yıkımı - Filistin Mücadelesi

Resimlerle “15 TEMMUZ” Sergisi

Lalezar - Rauf Tuncer

Geleceğin Ustaları 10

Fahreddin Paşa Medine Müdafii

Artı'k Sanat - Metin Aşoğlu

Yıl Sonu Kataloğu 2022 - 2023

Yıl Sonu Kataloğu 2021 - 2022

Yıl Sonu Kataloğu 2020 - 2021

ZKS Kültür Sanat Yıllığı 2023

Edebiyat ve Milli Mücadele Sempozyumu

“Yâ Şehr-i Ramazan” Hat Sergisi

Derin Yüzey - İlhan Aydan

Yeldeğirmenlerine Karşı - M. Zahit Büyükişliyen

Mohammed Imad Sergisi

Asker ve Ressam - Mehmet Ali Laga

Fevzi Karakoç - At'a Senfoni

Geleceğin Şifreleri - Hüsamettin Koçan

Mükemmel Boşluk - Hakan Şarkdemir Resim Sergisi

Formreform - İsmet Yedikardeş Retrospektifi

Hattat Mustafa Halim Özyazıcı

Kitaplar ve Kağıtlar

10 Yılda Yarışma Fotoğrafları Seçkisi

Mebus ve Şair Mehmet Âkif Ersoy

Zeytinburnu'nun 50 Yılı

Kültür ve Sanat Hayatımızda Ebüzziya Ailesi

Eski Evler ve Sokaklar

Medeniyetler Kapısı Mardin

Sanat ve Yaşamın İzinde

Şehre Tarih Düşmek

İrem Minyatür Sergisi

Sübhan Tespih Sergisi

Afrika’da Alınteri

Hakimiyet-i Milliye Timsali Bayrak

Gölgenin Tasarımı

Tophane İşi Lülecilik

Yerler ve Gökler Minyatür Sergisi

Katman Kat-ı Sergisi

Kültürel Semboller

Harflerin İzinde Hat Sergisi

Geleneğe Çağdaş Yorumlar

Bizde ve Dünyada Madalya Heykeltıraşlığı

Uluslararası Cam ve Kağıt Sanatları Sergisi

Geçmişten Günümüze Neyzen Emin Dede

Hayattan İzler Resim Sergisi

Ebruda İstanbul Düşleri Sergisi

Taner Alakuş ve Öğrencileri Minyatür Sergisi

Altın Laleler Ebru Sergisi

Sıralama Seçenekleri

“VAVEYLA” Turgay Sarı Resim Sergisi

ELİSA ZONARO'NUN İSTANBUL'U

“O AĞAÇ” Mehmed Özçay Fotoğraf Sergisi

İnsanlığın Evrensel Yıkımı - Filistin Mücadelesi

2024 - 2025 Kültür Ve Sanat Kursları

Resimlerle “15 TEMMUZ” Sergisi

Zeytinburnun'nda Ramazan 2024

Lalezar - Rauf Tuncer

Karne Festivali 2024

Geleceğin Ustaları 10

Fahreddin Paşa Medine Müdafii

Artı'k Sanat - Metin Aşoğlu

Kültür Sanat Kursları 2023 - 2024

Yıl Sonu Kataloğu 2022 - 2023

Yıl Sonu Kataloğu 2021 - 2022

Yıl Sonu Kataloğu 2020 - 2021

ZKS Kültür Sanat Yıllığı 2023

3. ON5SIFIR7 FİLM HAFTASI

Mayıs - Haziran 2023

Edebiyat ve Milli Mücadele Sempozyumu

“Yâ Şehr-i Ramazan” Hat Sergisi

Derin Yüzey - İlhan Aydan

Zeytinburnun'nda Ramazan 2023

Yeldeğirmenlerine Karşı - M. Zahit Büyükişliyen

Mohammed Imad Sergisi

Asker ve Ressam - Mehmet Ali Laga

Fevzi Karakoç - At'a Senfoni

Kültür Sanat Kursları 2022-2023

Kültür Sanat Kursları 2021-2022

Geleceğin Şifreleri - Hüsamettin Koçan

Mayıs - Haziran 2022

Mükemmel Boşluk - Hakan Şarkdemir Resim Sergisi

Formreform - İsmet Yedikardeş Retrospektifi

Hattat Mustafa Halim Özyazıcı

Kitaplar ve Kağıtlar

10 Yılda Yarışma Fotoğrafları Seçkisi

Mayıs - Haziran 2021

Mebus ve Şair Mehmet Âkif Ersoy

Zeytinburnu'nun 50 Yılı

Kültür ve Sanat Hayatımızda Ebüzziya Ailesi

Kültür Sanat Kursları 2020-2021

Eski Evler ve Sokaklar

Medeniyetler Kapısı Mardin

Sanat ve Yaşamın İzinde

Kültür Sanat Kursları 2019-2020

Şehre Tarih Düşmek

Kültür Sanat Kursları 2018-2019

Kültür Sanat Kursları 2017-2018

İrem Minyatür Sergisi

Sübhan Tespih Sergisi

Afrika’da Alınteri

Hakimiyet-i Milliye Timsali Bayrak

Kültür Sanat Kursları 2016-2017

Gölgenin Tasarımı

Tophane İşi Lülecilik

Yerler ve Gökler Minyatür Sergisi

Katman Kat-ı Sergisi

Kültürel Semboller

Kültür Sanat Kursları 2015-2016

Kültür Sanat Kursları 2014-2015

Harflerin İzinde Hat Sergisi

Toprakla Şiir Yazmak

Geleneğe Çağdaş Yorumlar

Mevlana’nın Aşk Çağrısı

Bizde ve Dünyada Madalya Heykeltıraşlığı

Uluslararası Cam ve Kağıt Sanatları Sergisi

Geçmişten Günümüze Neyzen Emin Dede

Hayattan İzler Resim Sergisi

Ebruda İstanbul Düşleri Sergisi

Taner Alakuş ve Öğrencileri Minyatür Sergisi

Altın Laleler Ebru Sergisi

Kapat
zksm
zeytinburnu belediyesi
Bizi Sosyal Medyadan Takip Edin