PROF. DR. ÖMER TÜRKER'LE "İHYA OKUMALARI" ZEYTİNBURNU KÜLTÜR SANAT'TA DEVAM EDİYOR
Her ay Gazzâlî’nin en hacimli ve en önemli eseri olan İhyâü Ulûmi’d Dîn’in bir bölümünün Prof. Dr. Ömer Türker eşliğinde ele alındığı İhya Okumaları programı Zeytinburnu Kültür Sanat’ta devam ediyor. Zeytinburnu Kültür Sanat’ta Prof. Dr. Ömer Türker’le İhya Okumaları programının üçüncüsü 15 Aralık Perşembe akşamı gerçekleşti. Bu programda Gazzâlî’nin yaptığı ilimler tasnifi incelendi.
ÖVÜLEN VE YERİLEN İLİMLER
Öncelikle ilimler tasnifi içerisinde şer’i ilimlerin ve gayr-i şer’i ilimlerin neler olduğu hakkında konuşan Ömer Türker, Gazzâli’nin yaptığı ilimler tasnifi hakkında şöyle bir giriş yaptı: “Gazzâlî’nin ayrımındaki orijinalliğin ilk görüldüğü yer şu: Gazzâlî her iki grubu da, hem şer’i disiplinleri hem de gayr-i şer’i disiplinleri övülen ve yerilen disiplinler olmak üzere ikiye ayırıyor. Ben de disiplin diyorum ağzım alıştığı için, bilgiler bütünü aslında. Övülen ve yerilen. Yani şer’i ilimler içinde de övülen bilgiler var, gayr-i şer’i olanlar içinde de övülenler var. İkisi içerisinde de yerilenler var, zemmedilenler var. Her ikisi içerisinde de.”
FIKIH, SULTANLARA YARDIMCI OLMA İŞLEVİNİ GÖRÜYOR
Gazzâlî’nin fıkıh, tefsir ve kelam gibi şer’i ilimlere bakışını Türker; “Bir insan fıkıhta alim olsa, bu insan mutlaka dindar olmak zorunda mıdır diye düşündüğümüzde buna evet cevabı vermiyoruz. Başka disiplinlere de tatbik edebiliriz bunu. Bir insan tefsir öğrendiği hâlde dindar olmayabilir mi? Evet, olmayabilir. Yani zorunlu olarak insan ancak dindar olduğu zaman tefsir öğrenebilir, insan ancak mütedeyyin bir hayat yaşadığı zaman fıkıh öğrenebilir veya kelam öğrenebilir diyor muyuz? Demiyoruz. Dolayısı ile Gazzâlî’ye göre fıkıh aslında devlet yönetiminde yöneticilerin devleti organize etmesini mümkün kılma işlevini görüyor. Gazzâlî’nin tabiriyle sultanlara yardımcı olma işlevini görüyor.” sözleriyle anlattı.
BİLİMLERİN FELSEFEDEN AYRILMASI GAZZÂLÎ’NİN PROJESİ
Ömer Türker, Gazzâlî’nin metafizikle fizik ve matematik gibi bilimlerin ilişkisine bakışı hakkında ise şunları söyledi; “Bu Rönesans’tan sonra bilimler felsefeden ayrıldı diye konuşuyoruz ya, bu proje normalde Gazzâlî’nin projesi. Gâzzâlî ısrarla diyor ki yanlış yapıyoruz, felsefenin organik bir bağı olduğunu varsayıyoruz metafizikle fizik ve matematik bilimler arasında. Hâlbuki fizik ve matematikle metafiziğin organik bir bağı yok. Bu bilimler metafiziği temellendirmiyor. Bu bilimleri öğrenen insan zorunlu olarak metafiziğe yükselmiyor. Dahası, bu bilimleri araştırırken, bu bilimlerde araştırma yaparken bizi bilgiye ulaştıran yöntem metafiziğe geldiğimiz zaman işe yaramaz hâle geliyor.”
Program, konuklardan gelen soruların cevaplanması ile son buldu.
