Sahn-ı Semân'dan Dârülfünûn'a Osmanlı'da İlim ve Fikir Dünyası Sempozyumu başlıyor
Sahn-ı Semân'dan Dârülfünûn'a Osmanlı'da İlim ve Fikir Dünyası Sempozyumu" 20 Aralık Perşembe günü saat 09.30'da Zeytinburnu Kültür ve Sanat Merkezinde başlıyor. 2 gün boyunca devam edecek uluslararası sempozyuma Türkiye'nin ve çeşitli ülkelerin üniversitelerinden katılacak akademisyenler, 19. yüzyıl Osmanlı ilim ve fikir dünyasını tüm yönleriyle ele alacak.
Osmanlı Devleti'nin siyâsi mağlubiyetlerle, iç ve dış politikada yaşadığı çalkantılarla sarsıldığı "en uzun yüzyılı" olan 19. yüzyıla ilişkin günümüz alan yazınında çok sayıda akademik çalışma bulunmaktadır. Yapılan çalışmalarda siyâsi ve sosyal dönüşümü önceleyen tek boyutlu analizlere yer verilmesi, Osmanlı ilim ve fikir hayatına ilişkin gelişmelerin tespit edilmesini amaçlayan akademik faaliyetlerin eksikliğini göstermektedir. Söz konusu eksikliği giderebilmek amacıyla İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesinin, Zeytinburnu Belediyesinin destekleriyle 2014 yılında başlamış olduğu "Sahn-ı Seman'dan Dârülfünûn'a Osmanlı'da İlim ve Fikir Dünyası: Âlimler, Müesseseler ve Fikrî Eserler" başlıklı sempozyum serisinin beşincisi, 19. yüzyıl teması ile 20-21 Aralık tarihlerinde, Zeytinburnu Kültür ve Sanat Merkezinde gerçekleşecektir. Osmanlı ilim ve düşünce hayatında 19. yüzyılda meydana gelen dönüşümlere özel bir yer vermeyi hedefleyen bu sempozyum aracılığıyla, alanda yapılacak çalışmalara eleştirel ve bütüncül bir yaklaşımla katkıda bulunulması amaçlanmaktadır. 6 Ülke ve 25 Kurumdan, 49 Katılımcı Sempozyumda Buluşuyor Bosna, Japonya, Lübnan, İskoçya ve Hollanda'dan da akademik düzeyde katılımların olacağı uluslararası sempozyumda, İstanbul Üniversitesinden Prof. Dr. Mahmut Ak, Prof. Dr. Mürteza Bedir, Rıdvan Özdinç, Muhammed Yuşa Yaşar, Prof. Dr. Bekir Kuzudişli, Mustafa Celil Altuntaş, Nilüfer Kalkan Yorulmaz, Prof. Dr. Hamit Er, Prof. Dr. Hidayet Aydar, Muhammed İsa Yüksek, Muhammed Selman Çalışkan, Prof. Dr. İsmail Latif Hacınebioğlu, Recep Alpyağıl, Ruveyda Tezel, Prof. Dr. Aydın Topaloğlu, Necdet Yılmaz, Osman Sacid Arı, Doç. Dr. Ayşe Zişan Furat, Doç. Dr. Ali Öztürk ve Muhammed Günaydın; Tokyo Üniversitesinden Jun Akiba; İstanbul Şehir Üniversitesinden Abdülhamit Kırmızı; Bilecik Şeyh Edebâli Üniversitesinden İlhami Yurdakul; Marmara Üniversitesinden Prof. Dr. Erol Özvar, Saraybosna Şarkiyat Enstitüsünden Dženita Karič; Leiden Üniversitesinden Ömer Koçyiğit; Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesinden Osman Demir; Yalova Üniversitesinden Ayşe Betül Tekin, Süleyman Berk; Necmettin Erbakan Üniversitesinden Taha Çelik, Murat Tala; İstanbul 29 Mayıs Üniversitesinden Gülsüm Pehlivan Ağırakça; Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesinden Hasan Sabri Çeliktaş; Beyrut Amerikan Üniversitesinden Mehmet Ali Neyzi; Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesinden Ersin Çelik, Mehmet Şamil Baş; Glasgow Üniversitesinden Sohaib Saeed; Atatürk Üniversitesinden Ali Utku; Uludağ Üniversitesinden Abdurrezzak Tek; İstanbul Teknik Üniversitesinden Mehmet Ali Doğan; İstanbul Medeniyet Üniversitesinden Ayşe Aksu; Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesinden Zeynep Kaya; Sakarya Üniversitesinden Fuat Aydın, İrfan İnce; Üsküdar Üniversitesinden Uygar Aydemir; Trakya Üniversitesinden Tuba Yıldız; ayrıca, Yazma Eserler Kurumu Başkanlığından Arafat Aydın ve Diyanet İşleri Başkan Yardımcısı Dr. Selim Argun konuşmacı olarak katılacak. Sempozyum programı ise şu şekilde işleyecektir: (20 Aralık Perşembe, 09.30-11.30) "Sahn-ı Seman'dan Darülfünun'a Osmanlı'da İlim ve Fikir Dünyası" sempozyumunun oturum başkanlığını Prof. Dr. Mahmut Ak'ın üsteleneceği açılış oturumunda Muallimhâne-i Nüvvâb’dan Mekteb-i Kuzât’a: Osmanlı Kadı Okulunun Yarım Yüzyıllık Serüveni; Osmanlı Uleması, Islahat ve Müsâvât: Gayrimüslimlerin Devlette İstihdamı Meselesi; I. Abdülhamid Devrinde Dersiamlık ve İstanbul Müderrisliği Ruusu konuları işlenecek. (20 Aralık Perşembe, 11.45-13.15 / A Salonu) Prof. Dr. Erol Özvar'ın oturum başkanlığını üstleneceği sempozyumun "Âlimler" başlıklı ilk oturumunda Negotiating between the Tradition and the Modern: Muslim Thought Towards Accountable Politics in the Early 19th century (1830-1861); Defending the Pilgrimage, Defending Islam: Bos- nian Debates on Religion and Ritual in the Long 19th Century; Halifeye Sadakat ve Vehhabiliğe Reddiye Bağlamında Geç Dönem Osmanlı Uleması konuları işlenecek. (20 Aralık Perşembe, 11.45-13.15 / B Salonu) Prof. Dr. Mürteza Bedir'in başkanlığını yürüteceği "Kelâm" başlıklı oturumda ise, Sırrı Girîdî’nin Rüyetullah Risalesinde Optik Teorisi; Hilâfet Risaleleri Bir Kelâm Metni Olarak Okunabilir mi?; Klasik Bir Şerhin Son Dönem Osmanlı Kelâmın- da Yeniden Yazımı: Serbestzâde’nin Tercüme-i Celâli; 19. Yüzyıl Kelâm Tartışmaları Bağlamında Hüseyin el-Cisr (1845-1909) başlıkları irdelenecek. (20 Aralık Perşembe, 14.30-16.15 / A Salonu) Prof. Dr. Bekir Kuzudişli'nin başkanlığını yürüteceği "Hadis" başlıklı oturumda Ahmed Ziyaeddin Gümüşhânevî ve Eserleri Üzerinden 19. Yüzyıl Osmanlısında Hadis Tedrisi ve Düşüncesine Dair Değerlendirmeler; Concordance’a (el-Mu‘cemu’l-mufehres) Ön- celik Etmesi Açısından Osmanlı Dönemi Hadis Fihristleri; Sahih-i Buhari’nin 19. Yüzyılda Yapılan İlk Baskıları/Neşirleri Üzerine ve 19. Yüzyılın Sosyal ve Siyasal Tartışmaları Bağlamında Hadis Derlemelerini Yeniden Okumak konuları incelenecek. (20 Aralık Perşembe, 14.30-16.15 / B Salonu) Prof. Dr. Hamit Er'in başkanı olduğu "Eğitim" konulu oturumda, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Mektep Programlarındaki Değişim ve Dönüşüm; Mekteb-i Sultanî Müfredatındaki Ulûm-ı Diniye Derslerinin Niteliği ve Mahrec-i Aklam Mektebi: Osmanlı Devlet Adamı Yetiştirmek başlıkları konuşulacak. (20 Aralık Perşembe, 16.30-17.45 / A Salonu) Prof. Dr. Hidayet Aydar'ın başkanlığını yürüteceği "Tefsir" başlıklı oturumda ise, Te’vil Nazariyesi Bağlamında 19. Yüzyılda Yaşamış Bir Müfessirin İkilemleri; Manastırlı İsmail Hakkı ve Tefsîr-i Sûre-i Yâsîn Adlı Eseri; 19. Yüzyılda Farsçadan Türkçeye Bir Tefsir Klasi- ğinin Tercümesi: İsmail Ferruh Efendi’nin Tefsîr-i Mevâkib Adlı Eseri Üzerine ve A Question-Centric Analysis of ‘Ali Imran’ in al-Alusi’s Exeges konularında sunumlar gerçekleştirilecek. (20 Aralık Perşembe, 16.30-17.45 / B Salonu) Prof. Dr. İsmail Latif Hacınebioğlu'nun başkanı olduğu "Felsefe" başlıklı oturum ise, Felsefe Dili Olarak Türkçede İlk Metinler Meselesi ve Münif Paşa’nın ‘Tarih-i Hukemâ-yı Yunan’ Çevirisi; Batı Felsefesi Karşısında Ahmed Midhat Efendi ve Bereketzâde İsmail Hakkı’nın ‘Metâlib-i Âliye’ Adlı Eserinde Teleolojik Delil konularına ev sahipliği yapacak. (21 Aralık Perşembe, 10.00-11.30 / A Salonu) "Tasavvuf" üst başlıklı, başkanlığını Prof. Dr. Aydın Topaloğlu'nun yürüteceği ikinci günün ilk oturumunda, 19. Yüzyıl Osmanlı Coğrafyasının En Velûd Sûfî Müellifi: Gazzî-zâde Abdüllatif Efendi; Câmiu’t-Turuk Bir Yol Olan Ziyâiyye’de Seyr ü Sülûk ve Meclis-i Meşâyıh ve Şeyhlerin İmtihanla Atanması: Çözüm mü? Yeni Bir Sorun mu? konuları hakkında tebliğler sunulacak. (21 Aralık Perşembe, 10.00-11.30 / B Salonu) Yine "Eğitim" konulu, Doç Dr. Ayşe Zişan Furat'ın başkanlığını üstlendiği oturumda ise, The Apostolic Institute: Tarsus’tan Konya’ya Uzanan Bir Amerikan Yüksek Okulunun Hikayesi; Amerikan Misyoner Okullarında Yerli Öğretmen Yetiştirme Faaliyetleri ve 19. Yüzyılda Toplumu Dönüştürücü Bir Etki Olarak Kız Çocuklarının Eğitimini Bir Kurum Üzerinden Okumak: Dâru’l-muallimât Örneği konularında güncel bilgiler paylaşılacak. (21 Aralık Perşembe, 14.00-14.30) Eğitim konulu oturumun akabinde, Yalova Üniversitesi İslami İlimler Fakültesinden Doç. Dr. Süleyman Berk İstanbul’da 19. Yüzyıldan Kalma Altı Dilli Bir Kitâbe konusunda hazırladığı poster sunumunu, sempozyum takipçileri ile paylaşacak. (21 Aralık Perşembe, 14.30-16.00 / A Salonu) Poster sunumunun ardından, Dr. Selim Argun'un başkanı olduğu, "Dinler Tarihi" konulu oturumda, katılımcılar, 19. Yüzyıl Osmanlısında Hıristiyanlığa Dair Bir Dinler Tarihi Çalışması ya da Müslüman Bir Âli- min (?) Kaleminden Hıristiyan İlmihali; İstanbul’da Belâgat ve Dilbilim Çalışmaları: Hulâsatü’l-efkâr ‘alâ Şerhi’l-‘Alâka Bağlamında Bir Bakış ve 19. Yüzyıl Mutasavvıf Şairlerinde Nâzenîn-i Uşşâkilik Etkisi konularında bilgilerini paylaşacaklar. (21 Aralık Perşembe, 14.30-16.00 / B Salonu) Sempozyumun son oturumu olan, başkanlığını Doç. Dr. Ali Öztürk'ün yapacağı "Siyaset" başlıklı oturumda ise, Osmanlı Klasik ve Modern Siyaset Felsefeleri Arasında Bir Köprü: Mahmud Nedim Paşa’nın Ayine-i Devleti; Payitaht ve Paris: Müveylihî’nin Mâ Hünâlik ve Tahtâvî’nin Tahlîsu’l-İbrîz fî Telhîsı Bârîz Adlı Eserleri Bağlamında bir İstanbul-Paris Karşılaştırması ve Devletçe İslam Mahkemece Gayr-i Müslim: Cebel-i Lübnan’da Tanzimat Hukukunun Dürzi Kimliğine Yansıması (1840-1860) konularında tebliğler sunulacak.
"Sahn-ı Semân'dan Dârülfünûn'a 19.12.2018