Toplum mühendislerinin el kitabı: Kitleler Psikolojisi
Sosyolog-yazar Yusuf Özkan Özburun, her ay Zeytinburnu Kültür ve Sanat Merkezi’nde gerçekleştirdiği Kırkambar Kitap Okumaları seminerinin Mart ayı bölümünde Fransız düşünür ve antropolog Gustave Le Bon’un Kitleler Psikolojisi kitabını tanıttı. 1896 yılında basılan kitapta yer alan başlıklara değinen Özburun, kitabın ülkemizde İttihat ve Terakki Cemiyeti tarafından da önemsendiğine ve Cumhuriyetin kuruluşunda kullanıldığına dikkat çekti.
Kitleleri din ve millet olgusu harekete geçirir. “Gustave Le Bon’un Kitleler Psikolojisi kitabı toplum mühendisliği, topluma şekil verme açısından ilklerden biridir. Kitlelerin nasıl hareket ettiğine dair müthiş ipuçları verir. Kitabında kitlelerin kalabalık ruhundan, ahlakçılığından, hükümlerinden, hayal güçlerinden, fikirlerinden bahsediyor. Kitapta din olgusunun kitleleri nasıl harekete geçirdiğini anlatıyor ve kitleleri harekete geçiren en etken iki olgunun din ve millet olgusu olduğunu belirtiyor.” Kitabı Abdullah Cevdet çevirdi. “Kitleler Psikolojisi kitabı Türkçe’ye Abdullah Cevdet tarafından çevrilmiş ve o dönem İttihat ve Terakki Cemiyeti tarafından kitleleri yönlendirmek adına kullanılmıştır. Cumhuriyetin kuruluşunda bu kitaptan çok istifade edilmiştir. Kitapta bir topluma gazeteler üzerinden nasıl etki edilebileceği, nasıl şekillendirileceği anlatılır. Bugün algı yönetimi dedikleri hadiseden bahseder. Mesela günümüzde gazetenin yanında televizyon ve internette eklenmiştir. Bunlardan önce insanlar bir haberi duyuyor ve kendisi yorumluyordu. Şimdi herkes gazete, televizyon ve internette yapılan bir yorumu okuyor ve algısı ona göre şekilleniyor. Düşünmeye ihtiyaç duymuyor. Milyonlarca insan aynı şeyleri izliyor, dinliyor, okuyor. Bir kişinin yaptığı bir yorum herkesin yorumu haline geliyor. Fikirler ve kanaatler başkalarının sundukları ile oluşuyor.” Kitleler Psikolojisi kitabının özellikle kendi coğrafyamızda son yüzyılda yaşanan hadiseleri anlamak bakımından mühim olduğunu belirten Özburun, toplumsal olaylarla ilgilenen gençlere kitabı okumalarını tavsiye etti.
